Het instrument

Het instrument

Het materiaal waaruit een alpenhoorn gemaakt wordt is dennenhout. Bij voorkeur niet het dennenhout uit onze lage landen, maar het traag groeiend en daardoor veel dichtere hout van bomen die aan de boomgrens groeien op 1500 tot 1800 meter hoogte. Die vaste structuur geeft aan de conische pijp de capaciteit om de trilling die in het mondstuk opgewekt wordt te versterken tot het geluid de beker, die op ongeveer drie meter vijftig afstand op de grond staat, verlaat. De wanddikte van de buis is ongeveer 6 à 8 mm. Zowel de rand van de beker als het begin van de conische buis, waar het mondstuk in past, zijn gemaakt van een hardere houtsoort.


De beker wordt nu gevormd door aaneengelijmde stukken en sluit aan op de pijp. Vroeger werd hiervoor het stuk dicht bij de wortel van den, die tegen de berghelling groeide, gebruikt. Hier wordt met acrylverf een versiering op aangebracht. Sommige fabrikanten maken ook luxueuzere versies met houtsnijwerk op de beker. Er zijn echte juweeltjes bij.


Voor de pijp wordt de buitenzijde afgewerkt door ze met gespleten wis te omwikkelen. De binnenkant wordt met olie behandeld om het hout toch een kans tot ademen te geven.


Het mondstuk zelf wordt uit een veel hardere houtsoort gemaakt. Olijven, ahorn, beuk, pruim zijn de houtsoorten die gebruikt worden. De  vorming van het stuk van het mondstuk dat contact maakt met de lippen is natuurlijk van het grootste belang. Het is immers daar dat door een gecontroleerde lipspanning en een gedragen luchtstroom de trilling wordt opgewekt. In combinatie met de versterking en de resonantie in de pijp wordt een geluid opgewekt dat in de bergen kilometers kan overbruggen.


Om het transport te vereenvoudigen wordt de hoorn meestal verdeeld in drie delen, die verbonden zijn met stalen, messing of aluminium bussen die de stukken zo verbinden dat de binnenzijde volledig doorlopend in hout blijft.


Zoals aandachtige toeschouwers zullen opmerken is op een alpenhoorn geen enkele klep of gat te vinden. We hebben dan ook te doen met een instrument dat alleen de natuurtonen aan kan. Voor de gebruikelijke alpenhoorns in stemming Ges of F (in de voor België gebruikelijke notatie Sol # of Fa) kunnen zo een 16-tal tonen geblazen worden.

 


Buiten deze twee veelgebruikte stemmingen zijn er ook nog alpenhoorns met de As stemming die slechts 3 meter lang is en in snelle nummers als “Swiss Lady” gebruikt wordt.

Maar er is ook een E hoorn die met zijn lengte van 3,90 meter machtig en imposant klinkt, maar vanzelfsprekend ook veel meer adem nodig heeft en ook vooral tragere melodieën voortbrengt. Hij is natuurlijk ook veel onhandiger om te transporteren.